تغییرات جمعیت شته های کلزا، زیست شناسی گونه شته خردل lipaphis erysimi kalt. و کارآیی دشمنان طبیعی آن در مزارع کلزای خوزستان

با انجام نمونه برداری مزرعه ای طی سال‏های 1381 تا 1383 گونه های مختلف شته در مزارع کلزای استان خوزستان شناسایی و گونه غالب آن تعیین شد. بر اساس داده های جمع‏آوری شده تغییرات جمعیت شته های کلزا و دشمنان طبیعی آنها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بیولوژی گونه شته غالب در شرایط کنترل شده بررسی گردید. میانگین نمونه برداری‏ها طی دو سال زراعی نشان داد که شته‏های خردل lipaphis erysimi (kalt.)، مومی کلم brevicoryne brassicae (l.) و سبز هلو myzus persicae (sulzer.) به ترتیب با 71/66، 99/24 و 29/8 درصد شته های فعال در مزارع کلزای خوزستان را تشکیل می دهند. شاخص آلودگی به شته خردل در بهمن ماه حداقل (6/28- 5/10) و در اسفند ماه با ایجاد شرایط مناسب محیطی (میانگین دما c?6/17- 17 و رطوبت نسبی 50%) شاخص آلودگی 1072-224 در اواسط اسفند تا نیمه اول فروردین، طی دو سال زراعی رسید. شاخص آلودگی طی سال زراعی 83-82 بیشتر از سال زراعی 82-81 بود. شته خردل در شرایط کنترل شده در مدت 12/1±65/7 روز یک نسل و هر شته ماده بکرزا 5/18±5/43 نوزاد تولید نمود. گونه غالب شکارچی های مزارع کلزای خوزستان به ترتیب کفشدوزک 7 نقطه ایcoccinella septempunctata l. و مگس‏های گل f. episyrphus balteatus بودند که طی ماه‏های آذر و دی در طبیعت ظاهر و در فروردین ماه به اوج خود رسیدند، دو گونه زنبور پارازیتوئید aphidius ervi m. وdiaeretella rapae h. به ترتیب با ترکیب جمعیتی 2/78 و 8/21 درصد در مزارع کلزا ظاهر شدند. این دو پارازیتوئید مجموعاً طی سال‏های مورد مطالعه بین 76/1 تا 8 درصد شته ها را پارازیته کردند. دشمنان طبیعی فوق الذکر به علت محدودیت در تغذیه از میزبان، زاد و ولد و عدم انطباق با دورة زندگی شته ها، قدرت کافی برای کنترل جمعیت شته ها را ندارند.